نام کتاب : بَر بال خِرَد
تألیف : گوئل کهن
ناشر: بنیاد آموزشی حاخام یدیدیا
سال انتشار: 2010 لس آنجلس
تعداد صفحات: 481 صفحه
موضوع: تاریخی
کاری که پروفسور گوئل کهن در کتاب پژوهشی اخیر خود انجام داده است بی نظیر است. لااقل من آنرا در جای دیگری نیافتم.
کتاب « بَر بال خِرَد » سؤالی برای کسی بی جواب نگذاشته است و من به جز سخن پاک، خالص و مستند در آن مطلب دیگری نیافتم. شفافیت ویژه ای که گوئل کهن به تاریخ یهودیان ایران طی هفتاد سال رهبری حاخام یدیدیا شوفظ داده است، حاکی از پژوهشی ژرف، سترک و نو در تاریخ معاصر ماست که نه تنها برای ایرانیان یهودی حائز اهمیت است بلکه سندی معتبر و قابل مراجعه است که همه فارسی زبانان جهان از هر قوم و ملیت و مذهبی که باشند به آن نیاز دارند.
پروفسور گوئل کهن با قطره ای از دانش بیکران خود، یک دریا علم و معرفت را در کتاب « بَر بال خِرَد» ارائه داده است. این کتاب بر مبنا و پایه کاوش های علمی، کند و کاو و بررسی صدها برگ از اسناد تاریخی، علمی، فرهنگی، اجتماعی، هنری، سیاسی، پزشکی و بالاخره ورزشی بنا شده است. این همان سبکی است که ایشان در دومین کتاب خود «همراه با فرهنگ» یا “گوشه ای از تاریخ مؤسسه آلیانس در ایران” بر پایه خاطرات الیاس اسحاقیان و اولین کتاب خود به همین روال به نام “حدیث یک فرهنگ” یا تاریخ مدارس و فرهنگ یهودیان شیراز بر مبنای خاطرات ماشاالله فریور ابداع کرده +++است.
زندگی نامه حاخام یدیدیا، قهرمانی که تاریخ یهودیان ایرانی را رقم زده است و خردگرایی این رهبر و شخصیت دینی در مورد تصمیمات سرنوشت سازی که برای قوم خود اتخاذ کرده است، زندگی نامه ساده ای نیست که آن را بصورت داستانی پرشور به خواننده تحویل داد. گوئل کهن با نگارش این کتاب هفتاد سال تاریخ معاصر یهودیان را برای ما و آیندگان به رشته تحریر درآورده است. او در این کاوش و پرس و جو در راستای مستند سازی همه یافته هایش دو سفر به ایران داشته است، و روزها و شب های متوالی را در بزرگترین کتابخانه ها و آرشیوهای ملی اروپا گذرانده است و مصاحبه های بسیاری را انجام داده است، سپس با هزینه کردن وقت و حوصله فراوان تمام تکه های این جدول را در کنار هم قرار داده تا بتواند تصویری روشن و شفاف از تاریخ ما در برابر دید همگان قرار دهد.
« بَر بال خِرَد » برانگیزنده شوق مطالعه و فراگیری علمی در هر خواننده پویایی است. من حاخام یدیدیا را هرگز به صورتی که پروفسور کهن معرفی کرده است نمی شناختم کتاب « بَر بال خِرَد » یکسره خط بطلان بر روی تصویری که از ایشان داشتم کشید. آخر می دانید من هم یکی از افراد همین قوم برگزیده و بهانه گیر خداوند هستم که هرگز از رهبران خود سپاسگزار نبوده ام و هیچ گاه کوچک ترین خطاهای ناکرده و یا کرده آنها را به چشم اغماض نگاه نکرده ام و انتظارم از آنها هرگز پایانی نداشته است.
فصول مهم و برجسته ای که در این کتاب به آن اشاره شده است:
1- مدرسه اتحاد کاشان و نقش حاخام یدیدیا .
2- در فضای سرشار از جنبش های اجتماعی و فرهنگی .
3- انتخابات دوره بیستم مجلس شورای ملی: یک تجربه تلخ .
4- واپسین روزهای نظام شاهنشاهی و برآمدن جمهوری اسلامی.
کامران رامین فر