پروفسور یعقوب آینه چی

پروفسور یعقوب آینه چی

پروفسور یعقوب آئینه چی، چهره ای شاخص با بیش پنج دهه، یکی از پیشگامان بین المللی داروشناسی، پژوهشگری کوشنده، محقق نامدار  فاماکوگنوزی، نویسنده، از اساتید شاخص داروسازی دانشگاه تهران و شخصیت فعال اجتماعی در جامعه کلیمیان تهران است .
یعقوب آئینه چی ششمین فرزند رفائیل و نصرت (استرخالپری) آئینه چی در دی ماه 1314 خورشیدی (1936 میلادی) در خانواده ای یهودی در تهران متولد شد. او تحصیلات ابتدائی و متوسطه را در دبستان نظامی و محمد قزوینی و دبیرستان هدف به پایان برد. متعاقبأ پس از گذرانیدن آزمون ورودیدانشکده داروسازی و با کسب رتبه اول در کنکور دانشکده داروسازی و رتبه دوم در کنکورسراسری در سال 1334 خورشیدی تحصیلات آکادمیک خود را زیر نظر «پروفسور ایرج لاله‌زاری» دردانشگاه تهران آغاز نمود.
دکتر آئینه چی در سال 1340 خورشیدی موفق شد دکترای خود را در رشته داروسازی با رتبه عالیدریافت کند. پایان نامه وی، ترسیم مسیر مصنوعی «کلرامفنیکل» )یک آنتی بیوتیک(، اولین مجم عامل بیوشیمیایی تولید شده در آزمایشگاه دانشگاهی ایران بود که توسط انتشارات دانشگاه تهران منتشر گردید. به منظور قدردانی از تحقیقات پیشرفته او در مورد گیاهان دارویی (شناخته شده در ایران) ، «مدال درجه یک از طرف وزارت علوم و آموزش عالی»، توسط محمدرضا شاه پهلوی به یعقوب آئینه چیاهدا شد. این موفقیت همچنین یک بورس تحصیلی برای ادامه تحصیلات عالیه در ایالات متحده برای اوبه ارمغان آورد. دیری نپائید که دکتر یعقوب آئینه چی راهی آمریکا شد و در «دانشگاه ویسکانسین»تحت نظارت «پروفسور موریس کاپچن»، موفق به اخذ مدرک کارشناسی ارشد و دکترای خود در رشته شیمی دارویی و فرآورده های طبیعی گردید.
یعقوب آئینه چی در سال 1345 خورشیدی با همسرش هایده از خانواده هربرت (کارشناس ارشد ادبیات انگلیسی از دانشگاه تهران و کارشناس ارشد مشاوره خدمات اجتماعی (CSULA پیوند زناشوئی بست.حاصل این ازدواج سه فرزند است: شیرین آئینه چی ربان (مستندساز فرهنگی و مدرس دانشگاه)، دکترشهراد آئینه چی (متخصص اورولوژی) و دکتر بهراد آئینه چی (متخصص گوش و حلق و بینی و جراح پلاستیک ) می باشند. پس از خاتمه تحصیلات عالیه در امریکا، در سال 1346 خورشیدی (1967 میلادی) به وطن بازگشت و بلافاصله برای تدریس در دانشکده داروسازی دانشگاه تهران از وی دعوت به همکاری بعمل آمد.تحقیقات و انتشارات گسترده مقالات علمی وی در مورد گیاهان ایران باعث شد با گذشت زمان دکتر آئینه چی تجربیات با ارزشی را کسب کند و ماحصل آن تألیف کتاب «گیاهان دارویی ایران» وکسب عنوان استاد فارماکوگنوزی در دانشکده داروسازی دانشگاه تهران شد. این کتاب به عنوان یکمأخذ معتبر دانشگاهی شناخته شد که شامل بیش از 2000 گیاه دارویی بکر و سنتی از مناطق مختلف ایران بود که توسط پروفسور آئینه چی طی دو دهه سفرهای متعدد به سراسر ایران جمع آوری و شناسایی گردید. 80 نفراز دانشجویان ایشان از طریق پروژه های پایان نامه PharmD در دانشکده داروسازی دانشگاه تهران در این تلاش بزرگ مشارکت داشتند.
پروفسور آئینه چی در دوران فعالیت های حرفه ای خود شش کتاب تألیف و بیش از 42 مقاله علمی در زمینه گیاهان طبی ایران را به رشته تحریر در آورد. از جمله: فارماکوگنوزی پیشرفته (چاپ اول 1979 و چاپ دوم2024 )، روشهای فیتوشیمیایی گیاهان (1980) و بیوشیمی ترکیبات خارجی(1981) و فارماکوگنوزی گیاهان دارویی ایران (1986). پروفسور آئینه چی از سال 1973 تا1986 میلادی به عنوان یک شخصیت فرهیخته ایرانی، در مقامنماینده برگزیده ایران برای «یونسکو» در شبکه گیاهان دارویی و معطر آسیای جنوبی و مرکزی فعالیت میکرد. در سال 1978 میلادی، پروفسور آئینه چی بخاطر ارائه مقاله ای در ارتباط با«استخراج و تعیین ترکیبات ضد تومورهای سرطانی از بعضی از گیاهان» (گونه های افوربیا)، توسط شهبانو فرح پهلوی به نمایندگی از «وزارت علوم و آموزش عالی» مورد تقدیر و قدردانی قرار گرفت وجوایزی به وی اعطا شد.
پس از انقلاب اسلامی 1979، پروفسور آئینه چی به تحقیقات علمی خود در ایران ادامه داد. او در سال1984 میلادی به کشف گیاهی بومی با نام «کوزل» را در منطقه دماوند در رشته کوه های شمال شرقی تهران دست یافت. این گیاه غنی از ماده گزانتوتوکسین بوده، (عنصر اصلی مورد استفاده برای درمان ویتیلیگو) و در دسترس‌ تر و مقرون به صرفه ‌تر در مقایسه با نوع خارجی آن است.
در سال 1981 میلادی پروفسور آئینه چی به عنوان یکی از بنیانگذاران «ایران داروک»، اولین شرکت علمی داروهای گیاهی درایران، به توسعه فرمولاسیون های دارویی مبتنی بر گیاهان دارویی نقش بسزائی داشت. این همکاری باعث شد که این شرکت به شیوه‌های تولید خوب (GMP) واستانداردهای بین‌المللی پایبند بماند ودر جبران کمبود داروئی در طول جنگ ایران و عراق کمک های ارزنده ای را ارا ئه دهد.در سال 1986 میلادی پروفسور یعقوب آئینه چی به جهت نا امنی، تبعیضات رو به افزون و فضای آنتسیتزیم نسبت به اقلیت های کلیمی به همراه خانواده اش به آمریکا مهاجرت کردند. او در لس آنجلس به عنوان یک داروساز با کسب مجوز داروخانه مرکزی امپریال را تأسیس نمود، و بیش از پانزده سال دراین حرفه فعالیت نمود.
پروفسور آئینه چی در راستای فعالیتهای علمی و پژوهشی، همواره در کارهای فرهنگی و اجتماعی بسیار کوشا بوده. در دوره دانشجوئی همزمان با عضویت در تیم های فوتبال و والیبال دانشگاه تهران (1955-1961). وی یکی از بنیانگذاران انجمن دانشجویان یهودی در دانشگاه تهران نیز بود.در دانشگاه ویسکانسین او ازاعضاء فعال انجمن داروسازی ویسکانسین، انجمن داروسازی آمریکا، وانجمن فارماکوگنوزی آمریکا (1963–1967) بود. در دوره استادی، اوعضو شورای علمی و پژوهشی دانشگاه تهران، مشاور علمی مستند منابع طبیعی خلیج فارس تهیه شده توسط تلویزیون ایران در تهران(1979-86) ، و همکار برنامه تلویزیونی دانش (علمی) بود.به عنوان بخشی از فعالیت‌های فرهنگی‌اش، دکتر آئینه چی یکی از بنیانگذاران «انجمن فارغ التحصیلان یهودی ایران» در تهران (1971) بود. او وهمسرش در لس‌آنجلس، کالیفرنیا هم جزو بنیان‌گذاران این انجمن «The Graduate Society» بودند که در حمایت از تألیف وانتشار چندینکتاب درباره فرهنگ و تاریخ یهودیان نقش موثری (1991-2010) داشت.پروفسور یعقوب آئینه چی از اوایل دهه 2000 میلادی خود را بازنشسته نمود و ترجیح داد وقت بیشتری را با خانواده و نوه هایش بگذراند. اما کماکان در هر فرصتی مطالعات خود را در ارتباط با تخصص و دانش دارو سازی ادامه میدهد و بعنوان مشاور با بسیاری از دانشجویان و مراکز علمی همکاری می کند. در سال 2024 دکتریعقوب آئینه چی با همکاری «پروفسور محمد مهدی احمدیان-عطاری» ازدانشگاه تهران، کتاب فارماکوگنوزی پیشرفته را بازنویسی و به چاپ دوباره رساندند. این کتاب نائل به دریافت دو جایزه«کتاب برتر» دانشکده علوم پزشکی البرز دانشگاه تهران و دانشگاه خوارزمی گردید ودر حال حاضر در دانشکده های داروسازی ایران تدریس میشود.

 

پاینوشت : فارماکوگنوزی شاخه ای از علم داروسازی است، که به مطالعه موادی طبیعی با منشا گیاهی،  جانوری و معدنی می پردازد که در داروسازی و پزشگی مورد استفاده قرار می گیرد .

مصاحبه با پروفسور یعقوب آینه چی – لس آنجلس  نوامبر 2020 میلادی

https://drive.google.com/drive/folders/1mByY5-vg40dZrb4DRejcXP2ANgPBAYv3