یونس نظریان(۲۰۲۲- ۱۹۳۱)
کارآفرین و خیر کلیمی. دومین فرزند خانواده داود و گلبهار نظریان در فروردین 1310 خورشیدی (۲۶ ژانویه ۱۹۳۱) در جنوب تهران محله عودلاجان متولد شد. چهار سال بیشتر نداشت که پدرش را در حادثه‌ای از دست داد و مسئولیت نگهداری و پرورش یونس و برادر بزرگترش پرویز به عهده مادرشان گلبهار گذاشته‌شد. گلبهار که به هنر خیاطی آشنایی داشت، برای امرار معاش خانواده دکانی را اجاره نمود. قسمت جلو را خیاط‌خانه و نیم دیگر را اتاقی برای زندگی خود و فرزندانش مهیا نمود .
خانواده نظریان با وجود مشقت فراوان برای امرار معاش و پستی و بلندی‌های زندگی در تلاش و تکاپوی وضع مالی بهتری بودند. از این رو یونس به رغم مشکلات به راه‌های سخت و دشواری قدم گذاشت که عمیقا بر هویت او تاثیر گذاشت و قدرت او را در مقابله با چالش‌های زندگی تقویت کرد.
یونس تحصیلاتش را در مدرسه نور صداقت و اتحاد (آلیانس) گذراند و در رشته تکنیسین قالبسازی در مدرسه فنی راه‌آهن تهران تعلیم گرفت. ولی به سرعت دریافت که وطنش ایران، با وجود تعصبات مذهبی جایی نبود که بتواند به اهدافش جامه عمل بپوشاند.
با تاسیس کشور اسرائیل در سال ۱۹۴۸ میلادی یونس برای تعقیب رویاهایش در یک محیط جدید در هفده سالگی به اسرائیل رفت.
پس از پنج سال اقامت او با کوله باری از تجربه‌های گران‌بها به زادگاش تهران بازگشت. دیری نپایید مشترکا با برادرش پرویز در حوزه مقاطعه کاری ساختمان و جاده سازی مشغول به‌کار شدند. با گسترش فعالیت‌های جاده‌سازی، اقدام به تاسیس گارگاهی برای تعمیر ماشین‌آلات سنگین جاده‌سازی نمود. با شکوفایی اقتصادی ایران در اواخر دهه1960 میلادی و توسعه عظیم صنعت نفت خاورمیانه، چشم‌اندازهای جدیدی برای موفقیت و رشد اقتصادی در ایران فراهم گردید. در همین راستا یونس و برادرش پرویز شرکت‌هایی را در صنایع زیرساختی، تولید، واردات، صادرات ماشین‌آلات سنگین راه‌سازی و ساختمانی را با نام «تکنوایس» تاسیس کردند. در کمتر از یک دهه مجتمع صنعتی تکنوایس توانست به یکی از بزرگترین تولید کنندگان ماشین‌آلات ساختمانی و جاده‌سازی در سطح خاورمیانه تبدیل شود.
در سال ۱۹۷۹ با شروع ناآرامی‌ها در ماه‌های قبل از انقلاب اسلامی، یونس احساس ناامنی کرد، از این رو او با خانواده‌اش به اسرائیل کوچ کردند و زمانی که دریافت دیگر نمی‌تواند به کشورش بازگرد، رهسپار امریکا شد.
پس از استقرار در امریکا فراست کارآفرینی‌اش او را به فعایت و سرمایه‌گذاری در استادکو (stadco) یک شرکت تولیدکننده ابزارآلات و قالب‌های صنعتی، همچنین صنعت هوا فضا هدایت کرد. او از اولین سرمایه‌گذاران و اعضای هیئت مدیره, کوالکام (Qualcomm.Inc) در کالیفرنیا، و رئیس آر اند دی(R & D) بزرگترین شرکت ارتباطات بی‌سیم (Fabless chip ) در دنیا بود.
یونس نظریان از اواسط دهه 1980 به سمت مدیر عامل شرکت‌های سرمایه‌گذاری خانوادگی نظریان انتخاب شد که بر توزیع منابع در مجموعه پروژه های خصوصی، عمومی، بازارهای معاملات املاک، صنایع کلیدی شامل هوا فضا، تولیدات لجستیک و تکنولوژی جایگزین انرژی فسیلی تمرکز داشت.
در سال ۲۰۰۰ میلادی یونس و همسرش بنیاد خانوادگی «یونس و ثریا نظریان» را در امریکا و نیز بنیاد «ایما» (אִמָא) را در اسرائیل به احترام مادرش گلبهار تاسیس کردند. هدف اولیه هر دو بنیاد افزایش سطح آگاهی برای کاهش شکاف‌های اجتماعی و اقتصادی است.
از خدمات فرهنگی بنیاد نظریان می‌توان ایجاد مرکز مطالعات تاریخ و فرهنگ جامعه یهودیان اسرائیل در دانشگاه یو سی ال ای (UCLA)، تاسیس مرکز هنرهای نمایشی در دانشگاه ایالتی کالیفرنیای شمالی (CSUN) و شرکت در گسترش کتابخانه تاریخی دوهنی (Doheny) در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی (USC)، تاسیس «بت میدراش» در دبیرستان میلکن و حمایت از موزه همر (Hammer) را نام برد.
او در راه مدیریت صحیح بازرگانی و حسن رفتار اجتماعی و در ایجاد ارتباط بین جوامع ایرانی و امریکایی بسیار کوشا بود و یکی از حامیان کلیدی سازمان‌های خیریه در امریکا و اسرائیل به‌شمار می‌رفت. یونس نظریان عضو هیئت امنای سازمان دوستداران نیروی هوایی اسرائیل و رئیس بازنشستگان آنها در لس‌آنجلس و عضو فعال فدراسیون یهودیان ایرانی امریکایی و جامعه فیلارمونیک لس‌آنجلس بود.
نظریان در مقام ریاست هیئت مدیره آکادمی موسیقی و رقص فولکولور اورشلیم و بنیاد حیفا هم خدماتی ارائه نمود. در میان خیل فعالیت‌هایش همچنین ریاست بنیاد فرهنگی و آموزشی حبیب لوی و عضویت هیئت امنای دانشگاه حیفا را در کارنامه فرهنگی و اجتماعی خود به ثبت رسانید.
از دیگر فعالیت های فرهنگی یونس نظریان در اسرائیل تاسیس کتابخانه یونس و ثریا نظریان در دانشکده سپیرو دانشگاه حیفا، اعطای بورس تحصیلی به دانشجویان دانشگاه حیفا، آکادمی هنر و طراحی بصَل‌ئِل (Bezalel)، کتابخانه ملی اسرائیل و دانشگاه عبری می‌باشد. هم‌زمان یونس نظریان مفتخر به دریافت درجه دکتری افتخاری از دانشگاه‌های حیفا و دانشگاه ایالتی کالیفرنیای شمالی شد.
از بالاترین افتخارات وی روشن کردن شمع در کوه هرتصل است که معمولا فقط به شخصیت‌های برجسته یهودی اعطا می‌شود. او همچنین در سال ۲۰۱۱ به پاس خدمات بشر دوستانه، مفتخر به دریافت جایزه جزیره الیس[1](Ellis Island) گردید.
یونس نظریان در فوریه 1961 میلادی با همسرش ثریا از خانواده ناسی پیوند زناشویی بست حاصل این ازدواج چهار فرزند، دو پسر (داوید و سام) و دو دختر (شولا و شارون) می‌باشد. با گذر سال‌ها، هر چهار فرزند یونس به تکمیل تحصیلات عالی نائل آمدند، و هر کدام مدت‌هاست که نقش مهمی در فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی و تجاری امریکا ایفا می‌کنند.
یونس نظریان در مارچ ۲۰۲۲ پس از شصت یک سال زندگی مشترک با همسرش ثریا و به‌جا گذاشتن یازده نوه و یک نتیجه در سن ۹۱ سالگی در منزلش در بین اعضا خانواده چشم از جهان فروبست .
[1] مدال افتخار جزیره الیس هر ساله به شهروندان آمریکایی اعم از بومی و تابع داده می شود. به گفته حامیان این جایزه، این مدال به کسانی اعطا می‌شود که «خود را در گروه‌های قومی خود متمایز کرده‌اند و در عین حال ارزش‌های سبک زندگی آمریکایی را به نمایش گذاشته‌اند». چندین برنده جایزه نوبل و رهبران و پیشگامان دیگر از برندگان این جایزه‌اند.