عزیزالئه نعیم فرزند “یونا” و “طامار” در سال 1268 خورشیدی (1889 میلادی) در شهر دماوند پا به عرصه وجود نهاد . او در اوایل سالهای تأسیس مدرسه آلیانس (اتحاد) تحصیلات خود را در این مدرسه آغاز و در بیست سالگی پس از اخذ دیپلم فارسی و فرانسه، بلافاصله در نهاد های فرهنگی مشغول به فعالیت شد . عزیزاله نعیم به زبانهای فارسی، عبری عربی، فرانسه و انگلیسی احاده کامل داشت . او یکی از روحانیون برجسته و فعال که در اواخر دوره سلطنت احمد شاه قاجار و اوایل روی کار آمدن حکومت پهلوی (رضاشاه) در زمره روشنفکران تحصیل کرده جامعه کلیمیان بود و به عنوان یک محقق و سخنوری بسیار برجسته و محبوب ، نیز آگاه از مسائل مذهبی و فرهنگی، فعالیت های گسترده ای را در راستای تعالی بخشیدن یک جامعه متمدن فرهنگی دنبال می نمود . نیز همچنین از ابتدای فعالیت هایش، همکاری با انجمن (حبرا) کلیمیان تهران ودیگر نهاد های فرهنگی را سرلوحه کارهایش قرار داده بود و همواره ضمن حمایت و هدایت، از اعضای خیراندیش و فعال آن بشمار می رفت .
پس از تاسیس نهضت فرهنگی جوانان یهود تهران به رهبری “سلیمان کهنصدق” برای احیای زبان عبری و برخورد با مشکلات موجود در جامعه، بدنبال جلسات متعدد بالاخره در بیستمین جلسه با حضوردیگر اعضا نهضت یهود تصمیم گرفته شد، از عزیزالئه نعیم فرزند یوناتان دماوندی دعوت بعمل آید تا با همکاری وی جوانان بیشتری را جذب این نهضت کنند . بلاخره در جلسه شب چهارشنبه 24 آدار 5679 مطابق پنجم فروردین 1289 خورشیدی پس از ملحق شدن وی در هئیت مدیره، عزیزالئه نعیم بسمت منشی جلسات تعیین گردید و مقرر شد، وی مسئولیت کمیته فرهنگی نهضت را در راستای آموزش جوانان بعهده بگیرد . در اولین اقدام پس از آغاز حکومت پهلوی دوم، تشکیل انجمنی به نام «بریت عبریت ئولامیت» (پیمان جهانی برای زبان عبری) به همت عزیزالئه نعیم شکل گرفت
پس از مدتی هیئت مدیره نهضت تصمیم گرفت که نام خود را تبدیل به انجمن صیونیت ایران بنمایند تا بتوانند از یک سوی با سایر انجمن های یهودیان در اروپا و یروشالیم مرتبط شوند و از سوئی دیگر از مساعدتهای فرهنگی و اقتصادی برادران هم کیش خود در نقاط دیگر عالم برخوردار شوند . ضمن آنکه تصمیم گرفته شد تمام امور فرهنگی و اجتماعی کلیمیان در این انجمن مورد مطالعه قرار گیرد . همزمان برای ارتباط با یهودیان غیر سفارادی، در اولین اقدام زیر نظر راب نعیم با یهودیان کپنهاک روابط دوستی برقرار گردید .
دیری نپائید، نظامنامه انجمن گسترش یافت و از تمام انجمن های کلیمیان در دیگر شهر های ایران دعوت به همکاری بعمل آمد تا برای تعالی بخشیدن به یک جامعه مترقی به این نهضت ملحق شوند . پس از آنکه نهضت جوانان یهود تهران بواسطه معرفی به دولت ایران رسمیت پیدا کرد . راب نعیم تاریخچه و اساسنامه نهضت یهود را ترجمه و بحروف عبری (فارسیهود) منتشر ساخت سپس در جلسه شصت و نهم سال 5680 عبری برابر 1920 میلادی تصمیم گرفته شد روزنامه ای تحت عنوان ارگان نهضت یهود ایران به مدیریت راب نعیم تاسیس گردد . عزیزالئه نعیم در سال 1298 خورشیدی با همسرش “قدرت” از خانواده “لاهیجانی” پیوند زناشوئی بست، حاصل این ازدواج یک دختر بنام “بت صیون” و چهار پسر ( “بن صیون” ، “عاموس” ، “دان” و “گاد” ) می باشند
کمتر از یکسال بعد از ازدواج وی (1920 میلادی) ، بیست و پنج نفر برای اداره تشکیلات مرکزی و شعبه تهران انتخاب شدند که نفر اول تا سوم عبارت بودند از دکتر آلبو، کهن صدق و عزیزاله نعیم . که در این میان عزیزالئه نعیم بسمت رئیس تشکیلات انتخاب گردید و کهن صدق بریاست شعبه تهران تعیین شدند .
در نشریه نهضت یهود ایران درسال 5681 راب نعیم بسمت مشاور انجمن «قرن هگئولا» انتخاب شد و چون وی در سال 1921 عازم اروپا بود حاضر شد که نمایندگی نهضت یهودیان ایران را در کنگره سیزدهم قبول نمایند .
در آنسیکلوپدی جودائیکا در قسمت پرسیا (Persia) صفحه 218 و 219 آمده است که این جنبش به پیشتازی آقای عزیزالئه نعیم آغاز گردید . این جنبش ابتدا کار خود را در اشاعه زبان عبری متمرکز ساخت و راب نعیم در راستای فعالیت های فرهنگی و اجتماعی برای اولین بار تاریخ جنبش صیونیسم جهانی را ترجمه کرد، سپس آنرا بفارسی با حروف عبری (فارسیهود) منتشر ساخت که در روزنامه هگئولا ( Ha .Geullah ) بچاپ رسید .
این روزنامه بمدیریت راب نعیم بازگو کننده خواسته های جنبش رونسانس نهضت یهود در ایران بود . پس از مدتی آثاری مفصل از اشعار بیالیک ( شاعر یهودی ) بوسیله عزیزالئه نعیم ترجمه و در روزنامه منتشر گردید .
راب نعیم پس از ازدواج، رهسپار فرنگ ( اروپا ) میشود . و بیش از 7 سال در فرانسه و انگلستان اقامت نموده و به ادامه تحصیلات خود پرداخته بود . ناگفته نماند وقتی در ایران بود یکی از کارمندان شایسته بانک ایران و انگلیس و مترجم رسمی در روزنامه « رعد » متعلق به سید ضیاالدین بود .
راب نعیم پس از بازگشت از اروپا در مقام یک شخصیت مجتهد (راب) همراه با ادامه فعالیت های پیشین، با کسب امتیاز قانونی به ایجاد دفترخانه رسمی ازدواج و طلاق (شماره 38) در تهران خیابان سیروس اقدام کرد ، ضمن آنکه هرازگاهی با میرزا موسی خان طوب در حل مشکلات جامعه و فعالیت های عام المنفعه همکاری می نمود .
میرزا موسی خان فریفته هوش و استعداد و معلومات این استاد شده بود و همواره وی را در بسیاری از این امورات خیر خواهانه یاری می کرد . پس از تاسیس مدرسه کورش، متعاقبا کلاس های شبانه تعلیم زبان عبری دایر گشت و راو نعیم شخصا بعنوان معلم عبری و تعلیمات دینی مشغول به تدریس شد .
راب نعیم به مدیر مسئول «دنیای یهود» دکتر رحیم کهن در انتشار آن روزنامه کمکهای مدبرانه و شایسته ای انجام داد، وی مدتی مسئولیت مدیریت خانه فرهنگ و ادب یهود را عهده دار بود، نیز همچنین موسس و بنیان گذار مدارس دوران ابتدائی با متد و روش اروپا بوده و نیز مدت ها مترجم رسمی وزارت دادگستری در زبانهای عبری – فرانسه و انگلیسی نیز بود .
در اواخر جنگ دوم جهانی راو نعیم که که از پیشوایان و مراجع مذهبی یهود بشمار می رفت و دارای دانش عمیق مذهبی بود ، جهت سر و سامان دادن در راستای فعالیت های اجتماعی یهودیان ایران، برای اولین بار در سال 1324 خورشیدی اقدام به نصب یک صندوق انتخاباتی در محل مدرسه اتحاد ژاله نمود و از این طریق اولین قدم را برای ایجاد یک انجمن فرهنگی منتخب مردمی برداشت . نیز همچنین از مدت ها قبل برای ساماندهی مشکلات و کاستی ها جامعه، شخصا اقدام به برسی و تهیه گزارشی از وضیعت اسفناک کلیمیان فقیر که اکثر جامعه را بویژه در دوران جنگ تشکیل میدانند انجام داد . راب نعیم در گزارشی که در سال 1322 خورشیدی (1942) تهیه کرده بود بخوبی توانسته بود وضع اجتماعی و فرهنگی ، تغذیه و بهداشت (همزمان شیوع بیماری تیفوس در محله عودلاجان ) ، بیماری های واگیر دار و نبود دارو کافی بیمارستان ها و بسیاری دیگر از کمبود ها منجمله تهیه آب نوشیدنی در محله عودلاجان ومعضلات دیگر جامعه را روشن کند . نیز همچنین گزارشی برای رسیدگی و کمک رسانی به وضع آوارگان یهودی لهستانی که در دوران جنگ به ایران مهاجرت کرده بودند، رسیدگی به وضع بیماران لهستانی ، اسکان بیش از یکصد کودک یتیم لهستانی، رسیدگی به بیش از هشتاد خانواده یهودی بخارائی که در ایران بسر می بردند را در قالب یک گزارش به انجمن (حبرا) کلیمیان و به نهضت جوانان یهود ایران ارائه نمود . نیز رونوشتی از این گزارش را به دفتر دربار تسلیم نموده و از دولت وقت هم تقاضای کمک کرده بود .
درباره کارهای راب نعیم بطور پراکنده فرهیختگان جامعه کلیمی مطالبی را بیان داشته اند از آنجمله شاعر ملی “عبداله طالع همدانی” نوشته است که سال ها راب نعیم در زمره اعضای فعال مجمع عالی علم و ادب در تهران بود، که دانشمندانی مانند دکتر رضازاده شفق، رشید یاسمی، سعید نفیسی و دیگر مفاخیر را در عضویت داشت . در ضمن هرازگاهی شخصیت های فرانسوی بویژه از انجمن فرهنگی ایران و فرانسه و دیپلمات های از سفارت فرانسه به آنجا می آمدند . هر 15 روزی یکنفر از محققین درباره موضوعات مختلف صحبت میکرد وقتی که نوبت راب نعیم رسید وی به زبان فرانسه با بلاغت و فصاحت خاص مطالبی راجع به موسسه «آلیانس ایسرائلیت» و سابقه اقامت یهودیان درایران مطالبی بیان کرد که نطق ایشان با حسن استقبال شایان توجهی مواجه گردید . سفیر فرانسه که او هم رئیس انجمن فرهنگی ایران و فرانسه بود از جا برخواست و راب نعیم را در آغوش کشید و بوسید و گفت بیانات شما مرا بشدت تحت تاثیر قرار داد بویژه آنکه تسلط شما به زبان فرانسه واقعا قابل ستایش است
در نخستین سالهایی که حزب نازی در آلمان به قدرت رسیده بود، شمار زیادی از یهودیان آلمانی بفرانسه کوچ نمودند . در این میان بسیاری از متخصصین، مهندسین و پزشکان یهودی خواستار مهاجرت و خدمت در ایران بودند و از طریقه سفرای ایران در اروپا و ترکیه فهرستی از اسامی آنان و تخصصشان به وزارت خارجه و دفتر مخصوص رضاشاه ارسال می گردید، البته همزمان راب نعیم در فرانسه حضور داشت . در سال 1931 میلادی وی پیشنهاد خودش را در نامه مفصلی راجع به بکار گیری این متخصصان یهودی آلمانی تبار که در پاریس اقامت داشته اند، در جهت خدمت به ایران و برای رشد و توسعه کشور به وزارت دربار ارسال نموده و خواستار آن شده بود که در این زمینه رسیدگی و اقدام شود . اگر چه ابتدا دولت به این امر نظر موافق نشان داده بود اما شرایط و سیاست های اعمال شده باعث بتعویق افتادن و در نهایت موجب رد این پیشنهاد گردید .
راب عزیزالئه نعیم در 25 آبان 1325 خورشیدی (1946 میلادی) در سن 57 سالگی بواسطه بیماری قلبی دار فانی را وداع گفت. در مراسم تحریم که از طرف انجمن کلیمیان برگزار شد ، بیش از پنجهزار نفر در این مراسم با شکوه شرکت نمودند
تالیفات راب عزیزالئه نعیم عبارتند از :
1. تالیف کتاب تفسیر و تحلیل فلسفه هارامبام
2. کتاب تاریخ و فلسفه عرفان یهود
3. تالیف اولین کتب درسی عبری مدرن
4. فرهنگ عبری به فارسی
5. فرهنگ فارسی به عبری و عبری به فارسی ( این دو جلد کتاب مورد استفاده آقای حئیم نویسنده فرهنگ انگلیسی فارسی و عبری قرار گرفت که متاسفانه در مقدمه این کتب از راب نعیم نام برده نشده است ) .
6. ترجمه اشعار بیالیک
7. ترجمه کتاب هرتصل درباره یهودیان و بیوگرافی او که توسطه بین ( Bein) نوشته شده بود .
8. ترجمه تاریخچه جنبش صیونیستی
راب عزیزالئه نعیم 1889 – 1946 میلادی
عکسی از خانواده عزیزالئه نعیم در فرانسه – پاریس 1931 میلادی از سمت راست به چپ : حبیب لاهیجانی ، قدرت لاهیجانی (نعیم) و عزیزالئه نعیم دان نعیم و عاموس نعیم
عکسی از خانواده عزیزالئه نعیم در فرانسه 1936 میلادی از سمت راست به چپ عاموس نعیم ،عزیزاله نعیم ، قدرت لاهیجانی و دان نعیم
حضور راب نعیم از تهران در بین اعضای حبرای کلیمیان کرمانشاه 1299 خورشیدی (1920 میلادی)
ردیف نشسته از سمت چپ به راست : حاجی ا لعازار- عبدالئه حکیم زاده – سلیمان کاشانی – راب نعیم – رئیس مدرسه آلیانس – مئیر حاجی یوسف – ملا ابرام
کتوبای (سند عهدنامه) ازدواج که در دهه 1320 در دفتر ازدواج به شماره 38 توسطه راب نعیم به ثبت رسیده است
صفحه ای از یک سند ازدواج که در دفتر ازدواج شماره 38 توسطه راب نعیم به ثبت رسیده است
با سلام من تا کنون نسخه یی از روزنامه ی هگئولا ندیده ام. نسخه یی در کتابخانه ی ملی بود که ناپدید شد! اگر جایی نسخه های این روزنامه وجود دارد، آگاهم بفرمایید. با سپاس. ژنو، ناصرالدین پروین